Azərbaycana qiymətləndirmə xidməti
Hər bir şirkətin inkişafının istənilən mərhələsində aktivlərin, şirkətin dəyərinin, markanın bazarda olan mövqeyi dəqiq olaraq ekspert tərəfindən qiymətləndirilməsi vacibdir. Bu öz növbəsində şirkət rəhbərlərinə mövcud biznesin gələcəyi barədə, hətta ehtiyac olduqda prioritetlərin dəyişdirilməsində, strukturun yenidən nizamlanmasında operativ qərar qəbul etmələrinə imkan yaradacaqdır.
«SME» MMC ekspert qrupu qiymətləndirmə və konsaltinq xidmətləri sahəsində geniş praktik təcrübəyə malikdir. Müştərilərimizə investisiya qiymətləndirilməsi, daşınar və daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsi, şirkətin dəyərinin qiymətləndirilməsi, tərəfdaşlar, istehlakçılar və rəqiblər üçün real bazar mövqeyi və marka nüfuzu məsələlərində məsləhətlər veririk. İqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində olan zəngin portfoliomuz sayəsində ekspertlərimiz hər hansı bir layihədə çalışdıqları zaman şirkət rəhbərliyinə operativ şəkildə ən böyük risk sahələrinə diqqət yetirməyi məsləhət görürlər.
Azərbaycanda qiymətləndirmə xidməti
«SME» MMC şirkəti istənilən növ daşınmaz və daşınan əmlakın, nəqliyyat vasitələrinin, müəssisələrin, digər mülkiyyət növlərinin və sığorta hadisələri nəticəsində dəymiş zərərin Azərbaycan Respublikasının “Qiymətləndirmə fəaliyyəti” haqqında Qanununa və digər qanunvericilik aktlarına əsaslanaraq, beynəlxalq qiymətləndirmə standartlarına və prinsiplərinə uyğun şəkildə müxtəlif metodlarla qiymətləndirilməsi üzrə xidmətlərini təklif edir. Peşəkar mütəxəssislər, təcrübəli ekspert-qiymətləndiricilər tərəfindən operativ olaraq yüksək səviyyədə göstərilən qiymətləndirmə xidmətləri hüquqi və fiziki şəxslərin müraciətləri əsasında rəsmi qaydada həyata keçirilir.
Dəyərin qiymətləndirməsi seçilmiş qiymət standartlarına uyğun olaraq, qiymətləndirmə predmetinin müəyyən vaxtda dəyərinin müəyyənləşdirilməsi deməkdir. Bir qayda olaraq, əmlak qiymətləndirməsi 4 böyük qrupa bölünür:
- Müəssisənin dəyərinin qiymətləndirməsi (biznesin);
- Daşınmaz əmlakın qiymətləndirməsi;
- Avadanlıqlın qiymətləndirməsi (o cümlədən avtomobil və digər nəqliyyat vasitələrinin);
- Qeyri-maddi aktivlərin və əqli mülkiyyətin qiymətləndirməsi.
Qiymətləndirmə fəaliyyətinin reallaşmasında, qiymətləndirmənin məqsədindən asılı olaraq aşağıdakı dəyər növlərindən istifadə olunur:
- bazar dəyəri
- investisiya dəyəri
- likvid dəyəri
- kadastr dəyəri
Azərbaycan Respublikasında qiymətləndirmə fəaliyyətinin qanunvericilik əsasları aşağıdakılardır:
- Azərbaycan Respublikasının 28 dekabr 1999-cu il tarixli 779IQ nömrəli qanunu ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi;
- Azərbaycan Respublikasının 25 iyun 1998-ci il tarixli 510-IQ nömrəli “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Qanunu (axırıncı redaktə qanun 20 aprel 2012-ci il, №336-IVQD);
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 27 iyun 2007-ci il tarixli 107 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Qiymətləndirmə standartları və normaları, peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması Qaydaları”;
- Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 04 aprel 2009-cu il tarixli 54 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dövlət ehtiyacları üçün alınan daşınmaz əmlakın satınalma qiymətinin hesablanması Qaydası”;
- Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin 2006-cı il 09 fevral tarixli qərarı ilə (protokol № 3) təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bank nəzdində Azərbaycan İpoteka Fondunun yenidən maliyyələşdirdiyi ipoteka kreditlərinin müvəkkil kredit təşkilatları tərəfindən verilməsinə dair standart Tələblər”;
- Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin 14 noyabr 2008-ci il tarixli İ-110 nömrəli əmri ilə təsdiq edilmiş “Sığorta bazarının peşəkar iştirakçılarının reyestrinin aparılması Qaydaları”.
Ümumilikdə Azərbaycan Respublikasının qüvvədə olan qanunvericiliyinə əsasən qiymətləndirmə həm könüllü, həm də məcburi hallarda həyata keçirilə bilər. Qiymətləndirmə fəaliyyəti zamanı 3 əsas yanaşmadan (metoddan) istifadə olunur:
Xərc yanaşması – əmlakın yaranması, dəyişməsi və istifadə olunması xərclərinin dəyərinin, bütün növ köhnəlmə nəzərə almaqla müəyyənləşməsi əsasında qurulan əmlak qiymətləndirmə üsulu. Xərc yanaşması əvəzetmə prinsipini reallaşdırır, bu onunla ifadə olunur ki, alıcı hazır obyektə eyni faydalı yeni obyektin yaradılmasından daha çox ödəmə etməsin. Maşın və avadanlıqların dəyərin qiymətləndirməsində xərc yanaşması bütün növ köhnəlmə, qiymətdən düşmə itki dəyərlərinin çıxması şərti ilə qiymətləndirmə obyektlərin tam təkraristehsalının (tam əvəzetmə) xərc tədiyəsindən ibarətdir. Təkraristehsalın və əvəzetmənin tam dəyərinin müəyyənləşməsi zamanı, daşınma, yük daşınması, quraşdırma, istismara verilmə və s. xərclər daxil olmaqla, bütün xərclər nəzərə alınır. Təkraristehsalın və əvəzetmənin tamdəyərinin müəyyənləşməsində əsas element qiymətləndirmə obyektinə identik və analoju olan obyektin istehsalının maya dəyəridir (istehsal xərcləri).
Gəlir yanaşmasının tətbiq əməliyyatı bir neçə il ərzində gələcək gəlir proqnozlaşdırılması nəticəsində həyata keçirilir. Əksər hallarda bu yanaşma maşın və avadanlıqların dəyərinin müəyyən edilməsi zamanı istifadə olunmur, çünki gəlir bütün kompleksin işi nəticəsində əldə olunur. Özləri gəlir gətirə bilən obyektlər istisna sayılır( çap və çoxaldan texnika, kiçik çörək sexi, yük maşınları və s.). Gəlir yanaşması vasitəsilə qiymətləndirilən maşın və avadanlıqların dəyəri bu qayda ilə müəyyən edilir: İstehsal kompleksinin xalis gəliri hesablanır; qalıq üsulu ilə maşın kompleksinə aid gəlirin bir hissəsi müəyyən edilir; kapitallaşdırma üsulu və ya pul gəlirlərinin endirimi ilə bütün maşın parkının dəyəri ölçülür; balans dəyəri ilə ayrıca obyektlərin dəyəri hesablanır.
Uyğun satışların müqayisəsi yanaşması – sövdələşmə qiymətləri məlum olan analoji obyektlə qiymətləndirmə obyektinin müqayisəsinə əsaslanaraq qiymətləndirmə obyektinin dəyərinin qiymətləndirilməsi məcmusudur. Bu yanaşmanın əsası ondan ibarətdir ki, qiymətləndirmə obyektinin dəyəri birbaşa olaraq analoji obyektlərin satış qiymətlərinə uyğun müəyyən edilir. Hər bir tutuşdurulan satış qiyməti qiymətləndirmə obyektinin satış qiyməti ilə müqayisə edilir. Qeyd edək ki, istənilən növ əmlakın qiymətləndirməsi onun girov qoyulması, alqı-satqısı, özəlləşdirilməsi, bölüşdürülməsi, icarəyə verilməsi, sığorta edilməsi, vergiyə cəlb edilməsi, zərərin müəyyən edilməsi, hərraca çıxarılması, hüquqi şəxsin ləğv edilməsi, dövlət ehtiyacları üçün əmlakın geri alınması və s. hallarda tələb olunur.
“SME” MMC şirkəti aşağıdakı qiymətləndirmə predmetlərinin rəsmi dəyərinin müəyyən olunması üzrə xidmətlərini təklif edir:
- DAŞINMAZ ƏMLAK ÜZRƏ
- Mənzillər;
- Torpaq sahələri;
- Fərdi yaşayış evləri;
- Qeyri-yaşayış obyektlərinin və çoxmərtəbəli yaşayış binasının tikintisi üçün ayrılmış torpaq sahəsi;
- Qeyri-yaşayış sahələri;
- Kənd təsərrüfatı və sənaye xarakterli boş torpaq sahələri;
- Qarajlar;
- İstehsalat sahələri və anbarlar.
- MAŞIN VƏ AVADANLIQLAR
- Seriyalı texnoloji avadanlıqlar;
- Xüsusi və ya qeyri-standart avadanlıqlar;
- Texnoloji xətlər;
- Tikinti və yol texnikası, qaldırıcı nəqliyyat vasitələri;
- Kompüter texnikaları və rabitə vasitələri.
- NƏQLİYYAT VASİTƏLƏRİ
- Minik avtomobilləri;
- MÜƏSSİSƏLƏR
- Kiçik həcmli müəssisələr;
- Orta həcmli müəssisələr;
- Böyük həcmli müəssisələr;
Biznesin qiymətləndirilməsi Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sertifikatına əsaslanaraq “SME” MMC tərəfindən həyata keçirilir.
