Azərbaycanda filial və ya nümayəndəlik açmaq təkcə hüquqi prosedur deyil, həm də Cənubi Qafqaz və MDB bazarlarına çıxış üçün strateji addımdır. Ölkənin əlverişli coğrafi mövqeyi, sabit iqtisadiyyatı və şəffaf idarəçilik sistemi xarici şirkətlərə dayanıqlı inkişaf imkanları təqdim edir.
Bəs haradan başlamaq lazımdır? Hansı hüquqi formanı seçmək daha uyğundur — filial yoxsa nümayəndəlik? Hansı sənədlər tələb olunur, hara müraciət edilməlidir və vergi məsələlərində nələrə diqqət edilməlidir? Bu materialda hər bir mərhələni ətraflı izah etmişik.
1. Filial və nümayəndəlik: əsas fərqlər
Qeydiyyata başlamazdan əvvəl hansı strukturun sizin məqsədlərinizə uyğun olduğunu müəyyənləşdirmək vacibdir:
- Filial — xarici şirkətin Azərbaycandakı ayrıca bölməsidir və ölkə daxilində kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul ola bilər. Müqavilələr bağlaya, məhsul və xidmət sata, gəlir əldə edə və vergi ödəyə bilər.
- Nümayəndəlik — əsasən əlaqələrin qurulması, danışıqların aparılması, bazarın öyrənilməsi və brendin tanıdılması məqsədilə yaradılır. Satış və ya xidmət göstərmək səlahiyyəti yoxdur.
Əgər aktiv satış və xidmət göstərmək planınız varsa — filial, əks halda, sadəcə əlaqə və təhlil funksiyası üçün nümayəndəlik daha uyğundur.
2. Tələb olunan sənədlər
- Qeydiyyat ərizəsi;
- Ana şirkətin təsis sənədləri (nizamnamə, qeydiyyat şəhadətnaməsi) — apostil və ya leqallaşdırılmış şəkildə;
- Filial və ya nümayəndəliyin yaradılması və rəhbərin təyinatı barədə qərar;
- Təyin olunmuş rəhbərin pasport surəti;
- Azərbaycanda qeydiyyat işlərini aparacaq şəxsə verilmiş etibarnamə;
- Dövlət rüsumunun ödənilməsini təsdiq edən qəbz.
Qeyd: Xaricdə verilmiş bütün sənədlər Azərbaycan dilinə tərcümə olunmalı və notarial qaydada təsdiqlənməlidir.
3. Qeydiyyat mərhələləri: addım-addım proses
Addım 1: Etibarnamənin hazırlanması
Ana şirkət Azərbaycanda qeydiyyat işlərini aparacaq nümayəndə üçün etibarnamə tərtib edir. Bu, həm əməkdaş, həm də üçüncü tərəf (məsələn, hüquq şirkəti) ola bilər.
Addım 2: Sənədlərin toplanması
Bütün sənədlər düzgün şəkildə hazırlanır, tərcümə olunur və notarial qaydada təsdiqlənir.
Addım 3: Vergi orqanına müraciət
Ərizə və tam sənəd paketi Dövlət Vergi Xidmətinə təqdim olunur.
Addım 4: Qeydiyyat şəhadətnaməsinin alınması
5–7 iş günü ərzində qeydiyyatın başa çatması barədə rəsmi sənəd təqdim edilir.
Addım 5: Bank hesabının açılması
Qeydiyyatdan sonra rəhbər şəxs yerli bankda hesab açır. Onun şəxsi iştirakı vacibdir.
Addım 6: Vergi uçotuna durma
Şirkətə vergi ödəyicisinin identifikasiya nömrəsi (VÖEN) verilir. Bu nömrə olmadan rəsmi fəaliyyət mümkün deyil.
4. Müddət və xərclər
Orta qeydiyyat müddəti — 6–7 iş günü, tərcümə və təsdiq mərhələləri nəzərə alınmadan. Xərclər sənədlərin həcminə, leqallaşdırma tələbinə və vasitəçi xidmətlərinə görə dəyişə bilər.
5. Vergitutma qaydaları
Filiallar aşağıdakı qaydada vergi ödəyirlər:
- Mənfəət vergisi — 20%;
- ƏDV — 18% (illik dövriyyə 200 000 AZN-dən çox olduqda);
- Digər vergilər (işçilər üzrə və s.), əgər tətbiq olunursa.
Nümayəndəliklər, kommersiya fəaliyyəti aparmadığı halda mənfəət vergisi ödəmirlər. Lakin sıfır hesabat və ya xərclərlə bağlı maliyyə hesabatı təqdim etməlidirlər.
6. Hüquqi xüsusiyyətlər və diqqət ediləsi məqamlar
- Filial və ya nümayəndəliyin qeydiyyatı xarici şirkətə Azərbaycanda rəsmi fəaliyyət göstərmək hüququ verir.
- Təyin olunmuş rəhbər şəxs yerli qanunvericiliyə uyğunluğa görə məsuliyyət daşıyır.
- Tələblərə əməl edilmədiyi halda (məsələn, vergi hesabatı təqdim olunmazsa), cərimələr tətbiq oluna bilər.
Nəticə
Filial və ya nümayəndəliyin yaradılması beynəlxalq biznesin genişlənməsi üçün mühüm addımdır. Azərbaycanda bu proses şəffaf və sürətlidir — sənədlər düzgün hazırlandıqda və hüquqi tələblərə əməl edildikdə.
Prosesi sadələşdirmək istəyirsiniz?
Biz sizə Azərbaycanda filial və nümayəndəliyin qeydiyyatında peşəkar hüquqi dəstək təqdim edirik — sənədlərin hazırlanmasından bank hesabının açılmasına qədər.
Əlaqə saxlayın və Azərbaycanda biznesə asanlıqla başlayın!
